គម្រោងលក់បែបពីរ៉ាមីដ ខុសច្បាប់ដែរឬទេ? Is Pyramid Scheme Illegal?

 

គម្រោងលក់បែបពីរ៉ាមីដ

អត្ថបទដោយ៖ នូ ចន្ថា

គម្រោងលក់បែបពីរ៉ាមីដ (Pyramid Scheme) គឺជាប្រព័ន្ធរកប្រាក់ចំណូលដោយមិនសុចរិតមួយ ដែលតម្រូវឱ្យជ្រើសរើសសមាជិកថ្មីចូលមិនចេះអស់មិនចេះហើយ ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យ ។ ក្នុងប្រព័ន្ធនេះ នៅពេលបុគ្គល “ក”ត្រូវណែនាំឱ្យចូលក្នុងប្រព័ន្ធ គាត់ត្រូវបង់ប្រាក់ឱ្យអ្នកនាំគាត់ចូល ហើយដើម្បីបានប្រាក់ជំណូល គាត់ត្រូវជ្រើសអ្នកថ្មីផ្សេងៗទៀតឱ្យចូលក្នុងប្រព័ន្ធនេះ ។[1]

នៅពេលសមាជិកថ្មីចូលមកក្នុងគម្រោងនេះ នឹងបន្តផ្សព្វផ្សាយជ្រើសរើស សមាជិកផ្សេងៗទៀត ក្នុងទម្រង់ដដែលជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីទទួលបានកម្រៃ ។

            ប្រទេសជាច្រើននៅលើពិភពលោក ចាត់ទុកគម្រោងលក់បែបពីរ៉ាមីដ បែបនេះជាអំពើខុសច្បាប់ ។ ជាការពិត គម្រោងបែបនេះខុសច្បាប់ព្រោះថា កម្រៃដែលទទួលបានពីគម្រោងនេះ ជាទូទៅ កើតចេញពីការបង់ថ្លៃចុះឈ្មោះចូលរួមក្រុម មិនមែនផ្អែកលើការលក់ផលិតផល ឬសេវានោះទេ ​។

            ស្រដៀងគ្នានេះ មានយុទ្ធសាស្ត្រមួយផ្សេងទៀតឈ្មោះថា “ទីផ្សារបណ្ដាញ (Multi-Level Marketing)” ដែលជាប្រភេទមួយនៃទម្រង់ពីរ៉ាមីដដែរប៉ុន្តែជាសកម្មភាពលក់ផលិតផលឬសេវាពិតប្រាកដ ។ ទីផ្សារបណ្ដាញដែលលក់ផលិតផល ឬសេវាពិតប្រាកដមួយចំនួន គេមិនចាត់ជាខុសច្បាប់ឡើយ ប៉ុន្តែទីផ្សារបណ្ដាញមួយចំនួនទៀត ក៏ត្រូវបានចាត់ទុកថាខុសច្បាប់ផងដែរ ។  

            ម្យ៉ាងទៀត ទីផ្សារបណ្ដាញ ក៏អាចប្រឈមមុខនឹងច្បាប់ដែរ ប្រសិនបើ ទំនិញ ឬសេវា ដែលជាកម្មវត្ថុនៃការលក់ឱ្យអតិថិជននោះជាទំនិញ ឬសេវាខុសច្បាប់ឬទំនិញដែលមិនមានការទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ។

ច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារអ្នកប្រើប្រាស់ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា​ដែលប្រកាសឱ្យប្រើថ្ងៃទី ២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៩ មាត្រា ២០ កថាខណ្ឌទី១ ចែងថា ៖ “បុគ្គលណាមួយ មិនត្រូវជំរុញ ឬប្រតិបត្តិគម្រោងលក់បែបពីរ៉ាមីដឡើយ” ។ ចំណែកកថាខណ្ឌទី ២ នៃមាត្រា ខាងលើ បានឱ្យនិយមន័យ គម្រោងលក់បែបពីរ៉ាមីដ នេះ ។

ច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចពារអ្នកប្រើប្រាស់ ខាងលើ បានប្រើពាក្យ “អំពើលក់បែបពីរ៉ាមីដ ឬការលក់ដែលភ្ជាប់សេចក្ដីបរិយាយពាណិជ្ជកម្មមិនពិត” សំដៅដល់សកម្មភាព ដែលសកម្មភាពដែលល្មើសច្បាប់ ។

មាត្រា ៤៥ នៃច្បាប់ដដែលចែងថា៖ “ត្រូវពិន័យអន្តរការណ៍ជាប្រាក់មិនលើសពី៨០លានរៀល ចំពោះអំពើលក់បែបពីរ៉ាមីដ ឬការលក់ទំនិញដែលមានភ្ជាប់សេចក្ដីបរិយាយពាណិជ្ជកម្មមិនពិត ។ ”

ចំណែកមត្រា ៤៦ ចែងថា ៖ “ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពីរ ៦ខែ ទៅ ២ ឆ្នាំ និងត្រូវពិន័យជាប្រាក់ពី ១ លានរៀល ទៅ៤លានរៀល ចំពោះអំពើលក់បែបពីរ៉ាមីដ ឬការលក់ទំនិញដែលមានភ្ជាប់សេចក្ដីបរិយាយពាណិជ្ជកម្មមិនពិត ហើយដែលបង្កឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាព និងសុវត្ថិភាពអ្នកប្រើប្រាស់” ។

ជាចុងក្រោយ មាត្រា ៤៧ ចែងថា ៖ “ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ២ ទៅ ៥ ឆ្នាំ ចំពោះអំពើលក់បែបពីរ៉ាមីដ ឬការលក់ទំនិញ ដែលមានភ្ជាប់សេចក្ដីបរិយាយពាណិជ្ជកម្មមិនពិត ដែលបណ្ដាលឱ្យមានពិការភាពអចិន្ត្រៃយ៍ ឬបណ្ដាលឱ្យបាត់បង់អាយុជីវិត ”។

លោកអ្នកអាចទស្សនាវីដេអូខាងក្រោមអំពីគម្រោងលក់បែបពីរ៉ាមីដ៖ 

 

---

[1] USLEGAL.COM, Pyramid Scheme Law and Legal Definition, available at: https://definitions.uslegal.com/p/pyramid-scheme/