IL Quote: Using Low water mark as the Territorial Sea Baseline

Vienna Convention on Succession of States in respect of Treaties

Treaty on the Non Proliferation of Nuclear Weapons

UNCLOS 1982: Marine scientific research

UNITED NATIONS CONVENTION AGAINST ILICIT TRAFFIC IN NARCOTIC DRUGS AND P...

United Nations Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and ...

Vienna Convention on Cosular Relation 1963 (4)

Declaration on Social Progress and Development (Full)

STATUTE of International Court of Justice ICJ

Vienna Convention on the law of treaties 1969 (Part IV) : Amendment and...

#Vienna_Convention_on_the_Law_of_Treaties​ Done at Vienna on 23 May 1969 PART IV AMENDMENT AND MODIFICATION OF TREATIES Article 39 General rule regarding the amendment of treaties A treaty may be amended by agreement between the parties. The rules laid down in Part II apply to such an agreement except insofar as the treaty may otherwise provide. Article 40 Amendment of multilateral treaties 1. Unless the treaty otherwise provides, the amendment of multilateral treaties shall be governed by the following paragraphs. 2. Any proposal to amend a multilateral treaty as between all the parties must be notified to all the contracting States, each one of which shall have the right to take part in: (a) the decision as to the action to be taken in regard to such proposal; (b) the negotiation and conclusion of any agreement for the amendment of the treaty. 3. Every State entitled to become a party to the treaty shall also be entitled to become a party to the treaty as amended. 4. The amending agreement does not bind any State already a party to the treaty which does not become a party to the amending agreement; article 30, paragraph 4 (b), applies in relation to such State. 5. Any State which becomes a party to the treaty after the entry into force of the amending agreement shall, failing an expression of a different intention by that State: (a) be considered as a party to the treaty as amended; and (b) be considered as a party to the unamended treaty in relation to any party to the treaty not bound by the amending agreement. Article 41 Agreements to modify multilateral treaties between certain of the parties only 1. Two or more of the parties to a multilateral treaty may conclude an agreement to modify the treaty as between themselves alone if: (a) the possibility of such a modification is provided for by the treaty; or (b) the modification in question is not prohibited by the treaty and: (i) does not affect the enjoyment by the other parties of their rights under the treaty or the performance of their obligations; (ii) does not relate to a provision, derogation from which is incompatible with the effective execution of the object and purpose of the treaty as a whole. 2. Unless in a case falling under paragraph 1 (a) the treaty otherwise provides, the parties in question shall notify the other parties of their intention to conclude the agreement and of the modification to the treaty for which it provides. To be continued!

Vienna Convention on the law of treaties (Part III)

Vienna Convention on the Law of Treaties

Done at Vienna on 23 May 1969

 

PART 3.

OBSERVANCE, APPLICATION AND INTERPRETATION OF TREATIES

 

SECTION 1. OBSERVANCE OF TREATIES

Article 26

“Pacta sunt servanda”

Every treaty in force is binding upon the parties to it and must be performed by them in good faith.

Article 27

Internal law and observance of treaties

A party may not invoke the provisions of its internal law as justification for its failure to perform a treaty. This rule is without prejudice to article 46.

SECTION 2. APPLICATION OF TREATIES

Article 28

Non-retroactivity of treaties

Unless a different intention appears from the treaty or is otherwise established, its provisions do not bind a party in relation to any act or fact which took place or any situation which ceased to exist before the date of the entry into force of the treaty with respect to that party.

Article 29

Territorial scope of treaties

Unless a different intention appears from the treaty or is otherwise established, a treaty is binding upon each party in respect of its entire territory.

Article 30

Application of successive treaties relating to the same subject matter

1. Subject to Article 103 of the Charter of the United Nations, the rights and obligations of States Parties to successive treaties relating to the same subject matter shall be determined in accordance with the following paragraphs.

2. When a treaty specifies that it is subject to, or that it is not to be considered as incompatible with, an earlier or later treaty, the provisions of that other treaty prevail.

3. When all the parties to the earlier treaty are parties also to the later treaty but the earlier treaty is not terminated or suspended in operation under article 59, the earlier treaty applies only to the extent that its provisions are compatible with those of the later treaty.

4. When the parties to the later treaty do not include all the parties to the earlier one:

(a) as between States Parties to both treaties the same rule applies as in paragraph 3;

(b) as between a State party to both treaties and a State party to only one of the treaties, the treaty to which both States are parties governs their mutual rights and obligations.

5. Paragraph 4 is without prejudice to article 41, or to any question of the termination or suspension of the operation of a treaty under article 60 or to any question of responsibility which may arise for a State from the conclusion or application of a treaty the provisions of which are incompatible with its obligations towards another State under another treaty.

SECTION 3. INTERPRETATION OF TREATIES

Article 31

General rule of interpretation

1. A treaty shall be interpreted in good faith in accordance with the ordinary meaning to be given to the terms of the treaty in their context and in the light of its object and purpose.

2. The context for the purpose of the interpretation of a treaty shall comprise, in addition to the text, including its preamble and annexes:

(a) any agreement relating to the treaty which was made between all the parties in connection with the conclusion of the treaty;

(b) any instrument which was made by one or more parties in connection with the conclusion of the treaty and accepted by the other parties as an instrument related to the treaty.

3. There shall be taken into account, together with the context:

(a) any subsequent agreement between the parties regarding the interpretation of the treaty or the application of its provisions;

(b) any subsequent practice in the application of the treaty which establishes the agreement of the parties regarding its interpretation;

(c) any relevant rules of international law applicable in the relations between the parties.

4. A special meaning shall be given to a term if it is established that the parties so intended.

Article 32

Supplementary means of interpretation

Recourse may be had to supplementary means of interpretation, including the preparatory work of the treaty and the circumstances of its conclusion, in order to confirm the meaning resulting from the application of article 31, or to determine the meaning when the interpretation according to article 31:

(a) leaves the meaning ambiguous or obscure; or

(b) leads to a result which is manifestly absurd or unreasonable.

Article 33

Interpretation of treaties authenticated in two or more languages

1. When a treaty has been authenticated in two or more languages, the text is equally authoritative in each language, unless the treaty provides or the parties agree that, in case of divergence, a particular text shall prevail.

2. A version of the treaty in a language other than one of those in which the text was authenticated shall be considered an authentic text only if the treaty so provides or the parties so agree.

3. The terms of the treaty are presumed to have the same meaning in each authentic text.

4. Except where a particular text prevails in accordance with paragraph 1, when a comparison of the authentic texts discloses a difference of meaning which the application of articles 31 and 32 does not remove, the meaning which best reconciles the texts, having regard to the object and purpose of the treaty, shall be adopted.

SECTION 4. TREATIES AND THIRD STATES

Article 34

General rule regarding third States

A treaty does not create either obligations or rights for a third State without its consent.

Article 35

Treaties providing for obligations for third States

An obligation arises for a third State from a provision of a treaty if the parties to the treaty intend the provision to be the means of establishing the obligation and the third State expressly accepts that obligation in writing.

Article 36

Treaties providing for rights for third States

1. A right arises for a third State from a provision of a treaty if the parties to the treaty intend the provision to accord that right either to the third State, or to a group of States to which it belongs, or to all States, and the third State assents thereto. Its assent shall be presumed so long as the contrary is not indicated, unless the treaty otherwise provides.

2. A State exercising a right in accordance with paragraph 1 shall comply with the conditions for its exercise provided for in the treaty or established in conformity with the treaty.

Article 37

Revocation or modification of obligations or rights of third States

1. When an obligation has arisen for a third State in conformity with article 35, the obligation may be revoked or modified only with the consent of the parties to the treaty and of the third State, unless it is established that they had otherwise agreed.

2. When a right has arisen for a third State in conformity with article 36, the right may not be revoked or modified by the parties if it is established that the right was intended not to be revocable or subject to modification without the consent of the third State.

Article 38

Rules in a treaty becoming binding on third States through international custom

Nothing in articles 34 to 37 precludes a rule set forth in a treaty from becoming binding upon a third State as a customary rule of international law, recognized as such.

 

To be continued!

Vienna Convention on the law of treaties 1969 (Part I)

Vienna Convention on the Law of Treaties Done at Vienna on 23 May 1969

The States Parties to the present Convention,

Considering the fundamental role of treaties in the history of international relations,

Recognizing the ever-increasing importance of treaties as a source of international law and as a means of developing peaceful cooperation among nations, whatever their constitutional and social systems,

Noting that the principles of free consent and of good faith and the pacta sunt servanda rule are universally recognized,

Affirming that disputes concerning treaties, like other international disputes, should be settled by peaceful means and in conformity with the principles of justice and international law,

Recalling the determination of the peoples of the United Nations to establish conditions under which justice and respect for the obligations arising from treaties can be maintained,

Having in mind the principles of international law embodied in the Charter of the United Nations, such as the principles of the equal rights and self-determination of peoples, of the sovereign equality and independence of all States, of non-interference in the domestic affairs of States, of the prohibition of the threat or use of force and of universal respect for, and observance of, human rights and fundamental freedoms for all,

Believing that the codification and progressive development of the law of treaties achieved in the present Convention will promote the purposes of the United Nations set forth in the Charter, namely, the maintenance of international peace and security, the development of friendly relations and the achievement of cooperation among nations,

Affirming that the rules of customary international law will continue to govern questions not regulated by the provisions of the present Convention,

Have agreed as follows:

PART I.

INTRODUCTION

Article 1

Scope of the present Convention

The present Convention applies to treaties between States.

Article 2

Use of terms

1. For the purposes of the present Convention:

(a) “treaty” means an international agreement concluded between States in written form and governed by international law, whether embodied in a single instrument or in two or more related instruments and whatever its particular designation;

(b) “ratification”, “acceptance”, “approval” and “accession” mean in each case the international act so named whereby a State establishes on the international plane its consent to be bound by a treaty;

(c) “full powers” means a document emanating from the competent authority of a State designating a person or persons to represent the State for negotiating, adopting or authenticating the text of a treaty, for expressing the consent of the State to be bound by a treaty, or for accomplishing any other act with respect to a treaty;

(d) “reservation” means a unilateral statement, however phrased or named, made by a State, when signing, ratifying, accepting, approving or acceding to a treaty, whereby it purports to exclude or to modify the legal effect of certain provisions of the treaty in their application to that State;

(e) “negotiating State” means a State which took part in the drawing up and adoption of the text of the treaty;

(f) “contracting State” means a State which has consented to be bound by the treaty, whether or not the treaty has entered into force;

(g) “party” means a State which has consented to be bound by the treaty and for which the treaty is in force;

(h) “third State” means a State not a party to the treaty;

(i) “international organization” means an intergovernmental organization.

2. The provisions of paragraph 1 regarding the use of terms in the present Convention are without prejudice to the use of those terms or to the meanings which may be given to them in the internal law of any State.

Article 3

International agreements not within the scope of the present Convention

The fact that the present Convention does not apply to international agreements concluded between States and other subjects of international law or between such other subjects of international law, or to international agreements not in written form, shall not affect:

(a) the legal force of such agreements;

(b) the application to them of any of the rules set forth in the present Convention to which they would be subject under international law independently of the Convention;

(c) the application of the Convention to the relations of States as between themselves under international agreements to which other subjects of international law are also parties.

Article 4

Non-retroactivity of the present Convention

Without prejudice to the application of any rules set forth in the present Convention to which treaties would be subject under international law independently of the Convention, the Convention applies only to treaties which are concluded by States after the entry into force of the present Convention with regard to such States.

Article 5

Treaties constituting international organizations and treaties adopted within an international organization

The present Convention applies to any treaty which is the constituent instrument of an international organization and to any treaty adopted within an international organization without prejudice to any relevant rules of the organization.

 

 

To be continued

Vienna Convention on the law of treaties (Part II)

Vienna Convention on the Law of Treaties

Done at Vienna on 23 May 1969

PART 2.

CONCLUSION AND ENTRY INTO FORCE OF TREATIES

SECTION 1. CONCLUSION OF TREATIES

Article 6

Capacity of States to conclude treaties

Every State possesses capacity to conclude treaties.

Article 7

Full powers

1. A person is considered as representing a State for the purpose of adopting or authenticating the text of a treaty or for the purpose of expressing the consent of the State to be bound by a treaty if:

(a) he produces appropriate full powers; or

(b) it appears from the practice of the States concerned or from other circumstances that their intention was to consider that person as representing the State for such purposes and to dispense with full powers.

2. In virtue of their functions and without having to produce full powers, the following are considered as representing their State:

(a) Heads of State, Heads of Government and Ministers for Foreign Affairs, for the purpose of performing all acts relating to the conclusion of a treaty;

(b) heads of diplomatic missions, for the purpose of adopting the text of a treaty between the accrediting State and the State to which they are accredited;

(c) representatives accredited by States to an international conference or to an international organization or one of its organs, for the purpose of adopting the text of a treaty in that conference, organization or organ.

Article 8

Subsequent confirmation of an act performed without authorization

An act relating to the conclusion of a treaty performed by a person who cannot be considered under article 7 as authorized to represent a State for that purpose is without legal effect unless afterwards confirmed by that State.

Article 9

Adoption of the text

1. The adoption of the text of a treaty takes place by the consent of all the States participating in its drawing up except as provided in paragraph 2.

2. The adoption of the text of a treaty at an international conference takes place by the vote of two thirds of the States present and voting, unless by the same majority they shall decide to apply a different rule.

Article 10

Authentication of the text

The text of a treaty is established as authentic and definitive:

(a) by such procedure as may be provided for in the text or agreed upon by the States participating in its drawing up; or

(b) failing such procedure, by the signature, signature ad referendum or initialling by the representatives of those States of the text of the treaty or of the Final Act of a conference incorporating the text.

Article 11

Means of expressing consent to be bound by a treaty

The consent of a State to be bound by a treaty may be expressed by signature, exchange of instruments constituting a treaty, ratification, acceptance, approval or accession, or by any other means if so agreed.

Article 12

Consent to be bound by a treaty expressed by signature

1. The consent of a State to be bound by a treaty is expressed by the signature of its representative when:

(a) the treaty provides that signature shall have that effect;

(b) it is otherwise established that the negotiating States were agreed that signature should have that effect; or

(c) the intention of the State to give that effect to the signature appears from the full powers of its representative or was expressed during the negotiation.

2. For the purposes of paragraph 1:

(a) the initialling of a text constitutes a signature of the treaty when it is established that the negotiating States so agreed;

(b) the signature ad referendum of a treaty by a representative, if confirmed by his State, constitutes a full signature of the treaty.

Article 13

Consent to be bound by a treaty expressed by an exchange of instruments constituting a treaty

The consent of States to be bound by a treaty constituted by instruments exchanged between them is expressed by that exchange when:

(a) the instruments provide that their exchange shall have that effect; or

(b) it is otherwise established that those States were agreed that the exchange of instruments should have that effect.

Article 14

Consent to be bound by a treaty expressed by ratification, acceptance or approval

1.       The consent of a State to be bound by a treaty is expressed by ratification when:

(a) the treaty provides for such consent to be expressed by means of ratification;

(b) it is otherwise established that the negotiating States were agreed that ratification should be required;

(c) the representative of the State has signed the treaty subject to ratification; or

(d) the intention of the State to sign the treaty subject to ratification appears from the full powers of its representative or was expressed during the negotiation.

2. The consent of a State to be bound by a treaty is expressed by acceptance or approval under conditions similar to those which apply to ratification.

Article 15

Consent to be bound by a treaty expressed by accession

The consent of a State to be bound by a treaty is expressed by accession when:

(a) the treaty provides that such consent may be expressed by that State by means of accession;

(b) it is otherwise established that the negotiating States were agreed that such consent may be expressed by that State by means of accession; or

(c) all the parties have subsequently agreed that such consent may be expressed by that State by means of accession.

Article 16

Exchange or deposit of instruments of ratification, acceptance, approval or accession

Unless the treaty otherwise provides, instruments of ratification, acceptance, approval or accession establish the consent of a State to be bound by a treaty upon:

(a) their exchange between the contracting States;

(b) their deposit with the depositary; or

(c) their notification to the contracting States or to the depositary, if so agreed.

Article 17

Consent to be bound by part of a treaty and choice of differing provisions

1.Without prejudice to articles 19 to 23, the consent of a State to be bound by part of a treaty is effective only if the treaty so permits or the other contracting States so agree.

2. The consent of a State to be bound by a treaty which permits a choice between differing provisions is effective only if it is made clear to which of the provisions the consent relates.

Article 18

Obligation not to defeat the object and purpose of a treaty prior to its entry into force

A State is obliged to refrain from acts which would defeat the object and purpose of a treaty when:

(a) it has signed the treaty or has exchanged instruments constituting the treaty subject to ratification, acceptance or approval, until it shall have made its intention clear not to become a party to the treaty; or

(b) it has expressed its consent to be bound by the treaty, pending the entry into force of the treaty and provided that such entry into force is not unduly delayed.

SECTION 2. RESERVATIONS

Article 19

Formulation of reservations

A State may, when signing, ratifying, accepting, approving or acceding to a treaty, formulate a reservation unless:

(a) the reservation is prohibited by the treaty;

(b) the treaty provides that only specified reservations, which do not include the reservation in question, may be made; or

(c) in cases not failing under subparagraphs (a) and (b), the reservation is incompatible with the object and purpose of the treaty.

Article 20

Acceptance of and objection to reservations

1. A reservation expressly authorized by a treaty does not require any subsequent acceptance by the other contracting States unless the treaty so provides.

2. When it appears from the limited number of the negotiating States and the object and purpose of a treaty that the application of the treaty in its entirety between all the parties is an essential condition of the consent of each one to be bound by the treaty, a reservation requires acceptance by all the parties.

3. When a treaty is a constituent instrument of an international organization and unless it otherwise provides, a reservation requires the acceptance of the competent organ of that organization.

4. In cases not falling under the preceding paragraphs and unless the treaty otherwise provides:

(a) acceptance by another contracting State of a reservation constitutes the reserving State a party to the treaty in relation to that other State if or when the treaty is in force for those States;

(b) an objection by another contracting State to a reservation does not preclude the entry into force of the treaty as between the objecting and reserving States unless a contrary intention is definitely expressed by the objecting State;

(c) an act expressing a State’s consent to be bound by the treaty and containing a reservation is effective as soon as at least one other contracting State has accepted the reservation.

5. For the purposes of paragraphs 2 and 4 and unless the treaty otherwise provides, a reservation is considered to have been accepted by a State if it shall have raised no objection to the reservation by the end of a period of twelve months after it was notified of the reservation or by the date on which it expressed its consent to be bound by the treaty, whichever is later.

Article 21

Legal effects of reservations and of objections to reservations

1. A reservation established with regard to another party in accordance with articles 19, 20 and 23:

(a) modifies for the reserving State in its relations with that other party the provisions of the treaty to which the reservation relates to the extent of the reservation; and

(b) modifies those provisions to the same extent for that other party in its relations with the reserving State.

2. The reservation does not modify the provisions of the treaty for the other parties to the treaty inter se.

3. When a State objecting to a reservation has not opposed the entry into force of the treaty between itself and the reserving State, the provisions to which the reservation relates do not apply as between the two States to the extent of the reservation.

Article 22

Withdrawal of reservations and of objections to reservations

1. Unless the treaty otherwise provides, a reservation may be withdrawn at any time and the consent of a State which has accepted the reservation is not required for its withdrawal.

2. Unless the treaty otherwise provides, an objection to a reservation may be withdrawn at any time.

3. Unless the treaty otherwise provides, or it is otherwise agreed:

(a) the withdrawal of a reservation becomes operative in relation to another contracting State only when notice of it has been received by that State;

(b) the withdrawal of an objection to a reservation becomes operative only when notice of it has been received by the State which formulated the reservation.

Article 23

Procedure regarding reservations

1. A reservation, an express acceptance of a reservation and an objection to a reservation must be formulated in writing and communicated to the contracting States and other States entitled to become parties to the treaty.

2. If formulated when signing the treaty subject to ratification, acceptance or approval, a reservation must be formally confirmed by the reserving State when expressing its consent to be bound by the treaty. In such a case the reservation shall be considered as having been made on the date of its confirmation.

3. An express acceptance of, or an objection to, a reservation made previously to confirmation of the reservation does not itself require confirmation.

4. The withdrawal of a reservation or of an objection to a reservation must be formulated in writing.

SECTION 3. ENTRY INTO FORCE AND PROVISIONAL, APPLICATION OF TREATIES

Article 24

Entry into force

1. A treaty enters into force in such manner and upon such date as it may provide or as the negotiating States may agree.

2. Failing any such provision or agreement, a treaty enters into force as soon as consent to be bound by the treaty has been established for all the negotiating States.

3. When the consent of a State to be bound by a treaty is established on a date after the treaty has come into force, the treaty enters into force for that State on that date, unless the treaty otherwise provides.

4. The provisions of a treaty regulating the authentication of its text, the establishment of the consent of States to be bound by the treaty, the manner or date of its entry into force, reservations, the functions of the depositary and other matters arising necessarily before the entry into force of the treaty apply from the time of the adoption of its text.

Article 25

Provisional application

1. A treaty or a part of a treaty is applied provisionally pending its entry into force if:

(a) the treaty itself so provides; or

(b) the negotiating States have in some other manner so agreed.

2. Unless the treaty otherwise provides or the negotiating States have otherwise agreed, the provisional application of a treaty or a part of a treaty with respect to a State shall be terminated if that State notifies the other States between which the treaty is being applied provisionally of its intention not to become a party to the treaty.

 

To be continued!

ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ (៦២) ៖ ការក្លែងបន្លំឯកសារ ក្លែងបន្លំរូបិយវត្ថុ និងរូបិយបណ្ណ

ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ (៥៩) ៖ អំពើពុករលួយ និងបទល្មើសប្រហាក់ប្រហែល

ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ (៤) ៖ ការស៊ើបអង្កេតបទល្មើសពុករលួយ

ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ(៥)៖ បទល្មើសពុករលួយនិងទោស

ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ(៣) ៖ ការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិ និងបំណុល

ច្បាប់ស្តីពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ(៣) ៖ ការប្រកាសទ្រព្យសម្បត្តិ និងបំណុល 

វីដេអូច្បាប់៖ ពាក្យបច្ចេកទេសកិច្ចសន្យា (ខ្មែរ អង់គ្លេស)/Contract related...

អ្នកសិក្សាច្បាប់ត្រូវតែចេះពាក្យពាក្យបច្ចេកទេសជាភាសាអង់គ្លេសពាក់ព័ន្ធនឹងជំនាញរបស់ខ្លួន ព្រោះថានៅក្នុងការប្រកបវិជ្ជាជីវៈ លោកអ្នកអាចមានការប្រាស្រ័យទាក់ទងនឹងជនបរទេស ឬត្រូវធ្វើការស្រាវជ្រាវបន្ថែមជាភាសាអង់គ្លេស ។ នៅក្នុងវិស័យកិច្ចសន្យា មានពាក្យបច្ចេកទេសជាភាសាអង់គ្លេសជាច្រើនដែលលោកអ្នកត្រូវដឹង ។ វីដេអូនេះ នឹងលើកយកពាក្យបច្ចេកទេសសំខាន់ៗមួយចំនួន អមដោយការពន្យល់និយមន័យជាភាសាខ្មែរ ជូន ។

(ច្បាប់) ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ភាគ ២៦ ៖ ស្វែងយល់អំពី បទរំលោភលើទំនុកចិត្ត និងបទ...

(ច្បាប់) ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ភាគ ២៦ ៖  ស្វែងយល់អំពី បទរំលោភលើទំនុកចិត្ត

វីដេអូច្បាប់៖ តួនាទីនគរបាលចរាចរណ៍ផ្លូវគោក /Road Traffic Police

មន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍ផ្លូវគោក មានសិទ្ធិដកបណ្ណបើកបរព្យួរទុកក្នុងរយៈពេលមិនលើស៧ ថ្ងៃ និងដកពិន្ទុចំពោះបទល្មើសណាមួយដូចខាងក្រោម៖

1. បើកបរខុសទិសចរាចរណ៍ ឬបើកបរតាមទិសចរាចរណ៍ដែលមានដាក់សញ្ញាហាមឃាត់ ។
2. បើកបរដោយល្បឿនលើសចាប់ពី៤០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោងឡើងទៅពីល្បឿនដែលបានកំណត់ក្នុងច្បាប់ ។
3. មិនគោរពសិទ្ធិអាទិភាព ។
4. មិនគោរពស្លាកសញ្ញាឈប់ ឬភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ពណ៌ក្រហម ឬពណ៌ក្រហមភ្លឹបភ្លែត ។
5. បើកបរយានដែលមានកង់ច្រវាក់ដែកផ្ទាល់នៅលើផ្លូវថ្នល់ក្រាលកៅស៊ូ ។

បទល្មើសចរាចរណ៍ផ្លូវគោកដែលត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ និងត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ ជាសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការ ។ ក្នុងករណីនេះ មន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍ផ្លូវគោកដែលមានសមត្ថកិច្ចត្រួតពិនិត្យបទល្មើសចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ត្រូវបញ្ជូនកំណត់ហេតុស្ដីពីបទល្មើសចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ទៅអយ្យការអមសាលាដំបូង ។

វីដេអូច្បាប់៖ មូលបត្ររដ្ឋ / Government Bond

ច្បាប់ស្ដីពីមូលបត្ររដ្ឋ ត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី ២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២០ ហើយព្រឹត្តសភា បានពិនិត្យចប់សព្វគ្រប់លើទម្រង់ និងគតិច្បាប់ នៅថ្ងៃទី ២១ ខែ ធ្នូ ឆ្នាំ ២០២០ ព្រមទាំងត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រប្រកាសឱ្យប្រើនៅថ្ងៃទី ២៦ ខែធ្នូ ក្នុងឆ្នាំដដែល ។ តាមរយៈមាត្រា ១៦ នៃច្បាប់នេះ ច្បាប់ស្ដីពីមូលបត្ររដ្ឋ ដែលបានប្រកាសឱ្យប្រើដោយព្រះរាជក្រមលេខ នស/រកម/០១០៧០០១ ចុះថ្ងៃទី១០ ខែមករា ឆ្នាំ ២០០៧ ត្រូវបានចាត់ទុកជានិរាករណ៍ ។

វីដេអូច្បាប់៖ តំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខ /Exclusive Economic Zone

រដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទអាចបង្កើតតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខ មិនលើសពី ២០០ម៉ៃល៍សមុទ្ទពីបន្ទាត់មូលដ្ឋាន ឬ១៨៨ម៉ៃល៍សមុទ្ទពីសមុទ្ទដែនដី ។

នៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខ រដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទមានសិទ្ធិអធិបតេយ្យ លើការស្រាវជ្រាវ និងរុករក ការអភិរក្ស និងការគ្រប់គ្រងធនធានមានជីវិត និងឥតជីវិតនៃដែនទឹកដែលជាប់នឹងបាតសមុទ្ទ ក្នុងបាតសមុទ្ទ និងដីក្រោមបាតសមុទ្ទ ។ សិទ្ធិនេះពាក់ព័ន្ធដល់សកម្មភាពផ្សេងទៀត សម្រាប់ការស្រាវជ្រាវ និងការរុករកផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់ ដូចជាការផលិតថាមពលចេញពីចរន្តទឹក និងខ្យល់ ។

នៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខ រដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទ មានយុត្តា     ធិការពាក់ព័ន្ធនឹងការបង្កើត និងប្រើប្រាស់កោះសិប្បនិម្មិត ឋបនភណ្ឌ រចនាសម្ព័ន្ធការស្រាវជ្រាវវិទ្យសាស្ត្រសមុទ្ទ ការការពារ និងការអភិរក្សបរិស្ថានសមុទ្ទ ។

ក្នុងអត្ថបទនេះ លោកអ្នកនឹងសិក្សាអំពី៖ ១. នាវាចរណ៍នៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខ ២. សិទ្ធិរបស់រដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទចំពោះតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខរបស់ខ្លួន ៣. កោះសិប្បនិម្មិត និងការស្រាវជ្រាវិទ្យាសាស្ត្រ ៤. សិទ្ធិរបស់រដ្ឋបរទេស នៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខ ។

ច្បាប់ប្រឆាំងអំពើពុករលួយ៖ ការ​ប្រកាស​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​ និង​បំណុល

ច្បាប់ស្ដីពីការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ត្រង់មាត្រា ១៧ បានកំណត់ឱ្យបុគ្គល ដែលបំពេញការងារក្នុងនីតិបុគ្គលសាធារណៈ និងបុគ្គលដែលជាថ្នាក់ដឹកនាំសង្គមស៊ីវិល ប្រកាសទ្រ​សម្បត្តិ​របស់​ខ្លួន​ជា​លាយ​លក្ខណ៍​អក្សរ ឬ​ជា​ទម្រង់​អេឡិចត្រូនិច​ទោះ​ជា​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​នោះ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ក្តី ឬ​ក្នុង​ប្រទេស​ក្តី​រួម​ទាំង​បំណុល​ផង​ហើយ​ដាក់​ជូន​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​ដោយ​សាមីខ្លួន​ផ្ទាល់ ។ បុគ្គលដែលបម្រើការងារក្នុងនីតិបុគ្គលសាធារណៈ និងបុគ្គលដែលជាថ្នាក់ដឹកនាំសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះរួមមាន៖ 

1. សមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា សមាជិក​រដ្ឋសភា និង​សមាជិក​រាជរដ្ឋាភិបាល
2. មន្រ្តី​សាធារណៈ​ដែល​មាន​អាណត្តិ​ជ្រើស​តាំង
3. សមាជិក​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​ប្រធាន​អនុប្រធាន និង​មន្រ្តី​ទាំងអស់​នៃ​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ
4. មន្រ្តី​រាជការ​ស៊ីវិល​យោធា​ នគរបាល​ជាតិ និង​អ្នក​រាជការ​សាធារណៈ​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​ត្រូវ​បាន​តែងតាំង​ដោយ​ព្រះរាជ​ក្រឹត្យ ឬ​អនុក្រឹត្យ
5. មន្រ្តី​ផ្សេង​ទៀត​ដែល​តែងតាំង​ដោយ​ប្រកាស​ហើយ​ត្រូវ​បាន​កំណត់​ឲ្យ​ប្រកាស​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ និង​បំណុល​តាម​បញ្ជី​ដែល​រៀបចំ​ឡើង​ដោយ​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​បន្ទាប់​ពី​បាន​ពិគ្រោះ​យោបល់​ជាមួយ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​ជាតិ​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ
6. ចៅក្រម​អាសនៈ​ចៅក្រម​អយ្យការ​សារការី​ក្រឡាបញ្ជី និង​អាជ្ញាសាលា
7. ថ្នាក់​ដឹកនាំ​នៃ​សង្គម​ស៊ីវិល

បុគ្គលខាង​លើ​នេះ ត្រូវ​ប្រកាស​ទ្រព្យសម្បត្តិ និង​បំណុល​របស់​ខ្លួន​រៀង​រាល់ ២ (ពីរ) ឆ្នាំម្ដង នៅ​ដើម​ខែ​មករា ហើយ​មិន​ឲ្យ​ហូស​ពី​ថ្ងៃទី ៣១ ខែមករា​ឡើយ ។ ការ​ប្រកាសទ្យព្យ​សម្បត្តិ និងបំណុល​លើក​ដំបូង​ត្រូវអនុវត្ត​ធ្វើ ៣០​ (សាមសិប) ថ្ងៃយ៉ាង​យូរ ក្រោយ​ពេល​ចូលកាន់មុខតំណៃង។ ចំណែក​ការ​ប្រកាស​ទ្រព្យសម្បត្តិ និងបំណុល​លើកទីពីរ ត្រូវ​ធ្វើ​នៅ​ខែ មករា ឆ្នាំទី ៣ នៃការ​កាន់​មុខ​តំណែង ហើយ​ការ​ប្រកាស​ទ្យព្យសម្បត្តិ និង បំណុល​ចុង​ក្រោយ​ត្រូវ​ធ្វើ ៣០ (សាម​សិប) ថ្ងៃយ៉ាង​យូរ​មុន​ពេល​ចាក​ចេញ​ពីមុខ​តំណែង។ ក្នុង​ករណីមិន​អាច​ធ្វើការ​ប្រកាស​មុន​ពេលចាក​ចេញ​ពី​មុខតំណែង​បាន​ដោយ​មូល​ហេតុ​មាន​ការដកហូត​មុខ​តំណែង ត្រូវ​ប្រកាស​យ៉ាង​យូរ ៣០ (សាម​សិប) ថ្ងៃ ក្រោយ​ការ​ចាក​ចេញ​ពីមុខតំណែង។

ក្រៅពីបុគ្គលដូចមានរៀបរាប់ខាងលើ បុគ្គលផ្សេងទៀត ក៏ត្រូវប្រកាសអំពីទ្រព្យសម្បត្តិ និងបំណុលផងដែរ ក្រោយ​ពីត្រូវ​បាន​ស៊ើប​អង្កេត និង ទទួល​សេចក្ដី​សម្រេច​ពី​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំ​ពើ​ពុករលួយ ។ 

សំណុំ​ឯកសារ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ម្នាក់​ៗ​នៃ​អ្នក​ប្រកាស​ទ្រព្យសម្បត្តិ និង បំណុល​ត្រូវ​ទុក​ជាការ​សម្ងាត់​ខ្ពស់​បំផុត និង ធ្វើ​ជាទម្រង់​អេឡិចត្រូនិក​ដោយ​មាន​លេខ​សម្ងាត់ ឬ​ ធ្វើ​ជាលិខិត​ជា​ពីរ​ច្បាប់​តាមគំរូ​ដែល​កំណត់​ដោយ​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើពុករលួយ ហើយ​ដាក់​ក្នុង​ស្រោម​សំបុត្រ​ពីរ​ដាច់​ដោយ​ឡែក​ពីគ្នា ដែល​មួយ​ច្បាប់រក្សាទុក​ដោយ​សមី​ខ្លួន និង​មួយច្បាប់​ទៀត​រក្សាទុក​នៅ​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ ។ លើ​មាត់​ស្រោម​សំបុត្រ​ដែល​បិទ​ជិត​ត្រូវ​ប្រថាប់​ត្រា និង ចុះ​ហត្ថលេខា​ដោយ​ប្រធាន​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើពុករលួយ​ ឬ តំណាងព្រម​ទាំង​មាន​ផ្ដិត​ម្រាម​ដៃ​សាមីខ្លួនផង។

ប្រធាន​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​អាច​ធ្វើ​ការ​សម្រេច​បើក​ស្រោម​សំបុត្រ ឬ បើក​មើល​ឯកសារ​អេឡិច​ត្រូនិក​ខាងលើ​ដើម្បីបុព្វ​ហេតុ​នៃការ​ស៊ើប​ងង្កេត​តាមការ​ចាំបាច់។

អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ ត្រូវ​រក្សា​សំណុំ​ឯកសារ​ប្រកាស​ទ្រព្យសម្បត្តិ និង បំណុល​ក្នុង​រយៈ​ពេល​យ៉ាង​តិច​ ១០ (ដប់) ឆ្នាំ ចាប់​ពីពេលទទូល​សំណុំឯកសារ។

សមុទ្ទតភ្ជាប់ /Contiguous Zone

សមុទ្ទតភ្ជាប់ គឺជាផ្នែកមួយនៃសមុទ្ទ ដែលហួស និងជាប់នឹងសមុទ្ទដែនដី នៃរដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទ ដែលលាតសន្ធឹងមិនហួសពី២៤ម៉ៃល៍សមុទ្ទពីបន្ទាត់មូលដ្ឋាន ។^[1]

មានអ្នកនិពន្ធមួយចំនួនបានចាត់ទុកគោលការណ៍សមុទ្ទតភ្ជាប់ថា ហួសសម័យ ដោយសារសមុទ្ទតភ្ជាប់នេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខ ហើយក៏នឹងស្ថិតនៅក្នុងសមុទ្ទអន្តរជាតិដែរ នៅពេលដែលគេអនុវត្តគោលការណ៍សេរីភាពនាវាចរណ៍ ។^[2]

រដ្ឋមិនអនុវត្តអធិបតេយ្យនៅក្នុងសមុទ្ទតភ្ជាប់ឡើយ ប៉ុន្តែរដ្ឋមានសមត្ថកិច្ចជាក់លាក់មួយចំនួនលើតំបន់នេះ ។  រដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទ មានសិទ្ធិប្រើប្រាស់តំបន់តភ្ជាប់ នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌកំណត់មួយ ។^[3]

មាត្រា ៣៣ នៃអនុសញ្ញាច្បាប់សមុទ្ទឆ្នាំ ១៩៨២ ត្រង់វាក្យខណ្ឌទី ១ បានចែងថា តំបន់ដែលបន្តពីសមុទ្ទដែនដី គឺជាតំបន់តភ្ជាប់^[4] ហើយរដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទអាច៖

• ការពារការរំលោភច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិដែនដី ឬសមុទ្ទដែនដីរបស់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធនឹង សារពើពន្ធ គយ អន្តោប្រវេសន៍ ឬអនាម័យ

• ដាក់ទណ្ឌកម្មលើការរំលោភច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិខាងលើ ប្រព្រឹត្តនៅលើដែនដី ឬសមុទ្ទដែនដីរបស់ខ្លួន ។^[5]

ប្រសិនបើរដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទកត់សម្គាល់ឃើញថា មានរដ្ឋ ឬបុគ្គលដទៃរំលោភសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ឬកំពុងរត់គេចបន្ទាប់ពីប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយ ឬបង្កហានិភ័យដល់ច្បាប់ និងបទបញ្ជារបស់ខ្លួន នៅក្នុងតំបន់តភ្ជាប់ រដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទអាចចោទប្រកាន់ និងដាក់ទណ្ឌកម្មដល់ចារីដែលប្រព្រឹត្តកំហុសនោះ ។

---

[1] LOSC 1982. Art. 33 (2).

[2] Anne Bardin, Coastal State's Jurisdiction over Foreign Vessels, 14 PaceInt'lL. Rev. 27 (2002), P39, Available at:

[3] Dixon, 2005: p. 202.

[4] in a zone contiguous to its territorial sea, described as the contiguous zone.

[5] See also article 24 (1) of the 1958 Convention.

អ្វីជាច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ? /National Internet Gateway

កាលពីថ្ងៃទី ១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២១ រាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានចេញអនុក្រឹត្យមួយ ស្ដីពីការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ ក្នុងគោលបំណងសម្រួល និងគ្រប់គ្រងការតភ្ជាប់បណ្ដាញអ៊ីនធឺណិត ក្នុងប្រទេស និងអន្តរជាតិ ។ តើអ្វីជា ច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ? 

ច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ ត្រូវបានគេហៅជាភាសាអង់គ្លេសថា "National Internet Gateway" សំដៅដល់ច្រកទ្វារ ដែលសេវាអ៊ីនធឺណិតគ្រប់ប្រភេត ត្រូវតភ្ជាប់បណ្ដាញទៅវិញទៅមកក្នុងប្រទេស និងអន្តរជាតិ ។ ច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ រួមមានច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតក្នុងប្រទេស (Domestic Internet Exchange) និងច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតអន្តរជាតិ (International Internet Gateway) ។ 

ច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតក្នុងប្រទេស សំដៅដល់ច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិត ដែលប្រតិបត្តិករក្នុងស្រុកអាចផ្លាស់ប្ដូរទិន្នន័យរវាងគ្នា ដោយពុំចាំបាច់ឆ្លងតាមបណ្ដាញក្នុងប្រទេសដទៃ ។ ចំណែក ច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតអន្តរជាតិវិញ សំដៅដល់ច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិត ដែលផ្លាស់ប្ដូរទិន្នន័យរវាងបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិតក្នុងស្រុក នៃប្រទេសមួយ និងប្រទេសមួយទៀត ។ ​

យោងតាម មាត្រា ៤ កថាខណ្ឌទី ៣ នៃអនុក្រឹត្យខាងលើ ច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតក្នុងប្រទេស និងច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតអន្តរជាតិ នៃច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ ត្រូវធ្វើប្រតិបត្តិការ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តព្រះសីហនុ ក្រុងប៉ោយប៉ែតនៃខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងក្រុងបាវិត នៃខេត្តស្វាយរៀង និងនៅទីតាំងមួយចំនួនទៀត ស្របតាមតម្រូវការជាក់ស្ដែង ដោយមានការឯកភាពពីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ ។ 

អនុក្រឹត្យស្ដីពីការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ បានកំណត់ឱ្យបុគ្គលដែលមានបំណងធ្វើប្រតិបត្តិការច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ ដាក់ពាក្យសុំអាជ្ញាបណ្ណ ពីនិយ័តករទូរគមនាគមន៍កម្ពជា ។ 

ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន

យោងតាមមាត្រា ២០៥ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នអាចត្រូវបានបង្គាប់ កាលណាការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ននេះ ជាការចាំបាច់

១. ដើម្បីបញ្ចប់បទល្មើស ឬបង្ការបទល្មើសកុំឲ្យកើតជាថ្មី ។
២. ដើម្បីរារាំងកុំឲ្យមានការគាប​សង្កត់លើ​សាក្សី ឬជនរងគ្រោះឬដើម្បីរា​រាំងកុំឲ្យ​មានកា​រត្រូវរ៉ូវគ្នារវាងជន​ត្រូវចោទ និងអ្នក​សមគំនិត ។
៣. ដើម្បីរក្សា​ភស្តុតាង ឬតម្រុយជាសម្ភារៈ។
៤. ដើម្បីធានារក្សាជនត្រូវចោទ ទុកជូនតុលាការចាត់កា​រតាម​នីតិវិធី ។
៥. ដើម្បីការពារ​សន្តិសុខ​ឲ្យជ​នត្រូវចោទ។
៦. ដើម្បីធានា​រក្សាស​ណ្ដាប់ធ្នា​ប់សា​ធារណៈកុំឲ្យមានការច្របូក​ច្របល់ដែលបណ្ដា​លមកពីបទ​ល្មើស។

ទស្សនាវីដេអូ៖ https://www.youtube.com/watch?v=dtTIBmJ5qPE

ការការពារធម្មានុរូប / Self-defence/ légitime defense

យោងតាមសទ្ទានុក្រមពាក្យច្បាប់ ផ្នែករដ្ឋប្បវេណី និងនីតិវិធីរដ្ឋវេណី ដោយទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី  «​ការការពារធម្មានុរូប» សំដៅដល់អំពើតបត ដែលបង្កឱ្យមានអន្តរាយដោយពុំអាចជៀសវាងបាន ដើម្បីការពាររូបរាងកាយ ឬទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្លួន ឬអ្នកដទៃចំពោះអំពើបំពានមិនត្រឹមត្រូវ ហើយដែលស្ថិតក្នុងករណីដែលពេលវេលានៃអំពើបំពាន និងអំពើតបតកើតឡើងដំណាលគ្នា និងមានសមាមាត្រ រវាងវិធីការពារ និងកម្រិត នៃអំពើបំពាននោះ ។ 

ការការពារធម្មានុរូប គឺជាមូលហេតុមួយ ដែលក្នុងចំណោមមូលហេតុដទៃទៀត នៃការមិនទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ ។ 

យោងតាមក្រមព្រហ្មទណ្ឌ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្នាំ ២០០៩ ពីមាត្រា ៣១ ដល់មាត្រា ៣៧ មូលហេតុនៃការមិនទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌមានដូចជា៖ 

1. ដោយសារមូលហេតុវិបល្លាសស្មារតី (មាត្រា ៣១ ) 
2. ការអនុញ្ញាតដោយស្របច្បាប់ ឬអាជ្ញាធរ (មាត្រា ៣២) 
3. ការការពារស្របច្បាប់/ ការការពារធម្មានុរូប (មាត្រា ៣៣ ដល់មាត្រា ៣៤)
4. ស្ថានភាពចាំបាច់ (មាត្រា ៣៥) 
5. អានុភាពនៃកម្លាំង ឬការបង្ខំ (មាត្រា ៣៦) 

មាត្រា ៣១ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ បានកំណត់ឱ្យរួចផុតពីការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ ចំពោះបុគ្គលដែលបានបាត់បង់នូវការដឹងខុសត្រូវរបស់ខ្លួន នៅពេលដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយ ។ 

ចំណែកមាត្រា ៣២ ក៏បានកំណត់ឱ្យរួចផុតពីការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌផងដែរ ចំពោះបុគ្គលដែលបានប្រព្រឹត្តអំពើណាមួយដែលច្បាប់បានបញ្ញត្តិអនុញ្ញាតិ ឬបានប្រព្រឹត្តតាមការបញ្ជារបស់អាជ្ញាធរស្របច្បាប់ លើកលែងតែអំពើនោះស្ថិតក្នុងបទប្រល័យពូជសាសន៍ បទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ ឬបទឧក្រិដ្ឋសង្គ្រាម ។​

ងាកមក ការការពារធម្មានុរូបវិញ ទោះបីជាច្បាប់បានកំណត់ថា ជាមូលហេតុនៃការរួចផុតពីការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌក្ដី ប៉ុន្តែ ត្រូវគោរពតាមលក្ខខណ្ឌកំណត់ដោយច្បាប់ ។ យោង តាមមាត្រា ៣៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ លក្ខខណ្ឌទាំងនោះ រួមមាន៖ 

• បទល្មើសត្រូវចាត់ទុកថាត្រឹមត្រូវដោយការចាំបាច់ដើម្បីការពារខ្លួន ការពារអ្នកដទៃ ឬការពារទ្រព្យ សម្បត្ដិប្រឈមមុខនឹងការឈ្លានពានមួយដែលមិនត្រឹមត្រូវ 
• បទល្មើស និងការឈ្លានពាន ត្រូវតែកើតឡើងក្នុងពេលជាមួយគ្នា 
• គ្មានវិសមាមាត្រ រវាងមធ្យោបាយការពារដែលប្រើប្រាស់ និងទម្ងន់នៃការ ឈ្លានពាន ។

ការឈ្លានពានដែលមិនត្រឹមត្រូវ សំដៅលើអំពើទាំងឡាយដែលបំពានដោយចេតនាអាក្រក់ ប៉ុន្តែ មិនមែនទាល់តែអំពើឈ្លានពាននោះ ត្រូវបានចែងក្នុងច្បាប់ថាជាបទល្មើស នោះទេ ។ ទោះបីជាអំពើបំពាននោះ មិនមានចែងក្នុងច្បាប់ថាជាបទល្មើសក៏ដោយ ក៏អាចចាត់ទុកជាអំពើឈ្លានពានមិនត្រឹមត្រូវដែរ ។​

ការឈ្លានពាន និងការតបត ត្រូវតែកើតឡើងក្នុងពេលដំណាលគ្នា គឺចង់សំដៅថា នៅពេលដែល បុគ្គល ក ប្រព្រឹត្តអំពើឈ្លានពានមកលើ បុគ្គល ខ ជាមុន ហើយមិនទាន់បានបញ្ជប់ការឈ្លានពាននោះទេ ហេតុនេះបុគ្គល ខ ត្រូវតបតទៅវិញ ក្នុងគោលបំណងការពារខ្លួន ។ ត្រង់នេះ ត្រូវចងចាំថា ប្រសិនបើ បុគ្គល ក បានវាយបុគ្គល ខ មួយដៃ ហើយរត់ ចំំណែក ខ​ បានទៅតាមវាយ ក បានមួយដៃវិញ គេមិនចាត់ទុកថាជាការការពារធម្មានុរូបនោះទេ ប៉ុន្តែ គេហៅថា ជាការសងសឹកទៅវិញ ហើយមិនអាចរួចផុតពីការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌឡើយ ។ 

គ្មានវិសមាមាត្រ រវាងមធ្យោបាយការពារដែលប្រើប្រាស់ និងទម្ងន់នៃការ ឈ្លានពាន គឺសំដៅថា ការតបត ត្រូវតែធ្វើឡើងឱ្យសមគ្នាទៅនឹងកម្លាំងនៃការឈ្លានពាននោះ ។ ត្រង់នេះ សូមលើកឧទាហរណ៍ថា បើអ្នកឈ្លានពានកាន់ដំបង មួយនៅចម្ងាយ ប្រហែល១០ ម៉ែត្រពីយើង ហើយយើងទាញកំភ្លើងបាញ់សម្លាប់ អ្នកឈ្លានពាន មិនមែនហៅថាជាការការពារស្របច្បាប់ឡើយ ។  

មាត្រា ៣៤ នៃក្រមដដែល បានចែងអំពីសច្ចធារណ៍នៃការការពារធម្មានុរូប ថា ត្រូវសន្មតថាជា ការការពារស្របច្បាប់ (ការការពារធម្មានុរូប) ក្នុងករណីដូចជា៖ 

• បទល្មើសត្រូវបានប្រព្រឹត្ដ ដើម្បីរុញច្រានការចូលក្នុងពេលយប់ ដោយការកាប់គាស់ទម្លុះទម្លាយ ដោយហិង្សា ឬដោយកលល្បិចនៅក្នុងទីកន្លែងដែលមានមនុស្សនៅ 
• បទល្មើសបានប្រព្រឹត្ដ ដើម្បីការពារខ្លួនប្រឆាំងនឹងការលួច ឬការប្លន់ដែល អនុវត្ដដោយហិង្សា ។

មាត្រាដដែលបានបន្ថែមថា សច្ចធារណ៍នៃការការពារធម្មានុរូបខាងលើ មិនមានលក្ខណៈដាច់ខាតទេហើយវាអាចត្រូវរំលាយ ដោយភស្ដុតាងផ្ទុយ ។

ទស្សនាវីដេអូ៖ https://www.youtube.com/watch?v=yMS9K-9CLPE&t=393s

«​កាតព្វកិច្ច» និង «ករណីយកិច្ច» មានន័យដូចគ្នា ឬខុសគ្នា?

អ្នកសិក្សា ជាពិសេសនិស្សិតច្បាប់ តែងជួបពាក្យ «​កាតព្វកិច្ច» និង «ករណីយកិច្ច» ហើយអាចមានចម្ងល់ថា តើពាក្យទាំងពីរនេះ មានន័យដូចគ្នាឬយ៉ាងណា? 

ជាការពិត នៅក្នុងវចនានុក្រមខ្មែរ មិនបានបញ្ជាក់ថា ពាក្យពីរនេះមានន័យខុសគ្នា ឬដូចគ្នាឡើយ ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើយើងរកពាក្យ «​កាតព្វកិច្ច» នៅក្នុងវចនានុក្រម យើងនឹងឃើញពាក្យថា «ម.ព.ករណីយកិច្ច» ដែលនេះមានន័យថា ឱ្យយើងមើលពាក្យ «ករណីយកិច្ច» វិញ ។ ត្រង់នេះ មានន័យថាពាក្យទាំងពីរនេះ មានន័យតែមួយ ។ 

វចនានុក្រមខ្មែរ បានឱ្យនិយមន័យពាក្យ «ករណីយកិច្ច» ថា ជាកិច្ចដែលគួរធ្វើ, ការងារដែលត្រូវតែធ្វើ ។ និយាយជារួម ពាក្យ «​កាតព្វកិច្ច» និង «ករណីយកិច្ច» គឺសំដៅលើកិច្ចការដែលត្រូ​វ​តែធ្វើជាចំបាច់ និងមិនអាចខានបាន ។ 

នៅក្នុងវិស័យច្បាប់ តើពាក្យទាំងពីរខាងលើ ត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងដូចម្ដេច ? 

សទ្ទានុក្រមពាក្យច្បាប់ ផ្នែករដ្ឋប្បវេណី និងនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ឆ្នាំ ២០០៧ ដោយទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ពុំបានឱ្យនិយមន័យទៅលើពាក្យ «ករណីយកិច្ច» ឡើយ ។ ប៉ុន្តែ សទ្ទានុក្រមនេះ បានឱ្យនិយមន័យពាក្យ «ករណីយកិច្ចផ្ដាច់មុខ» ថា ជាករណីយកិច្ចដែលផ្សារភ្ជាប់នឹងបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់បុគ្គលណាមួយ ដែលមិនអាចត្រូវបានផ្ទេរតាមរយៈសន្តតិកម្ម ។ ឧទាហរណ៍៖ កូន មានករណីយកិច្ចចិញ្ចឹមបឪពុកម្ដាយ នៅពេលដែលឪពុកម្ដាយចាស់ជរា ។ 

សទ្ទានុក្រមដដែល បានឱ្យនិយមន័យពាក្យ «កាតព្វកិច្ច» ថាជាចំណងតាមផ្លូវច្បាប់ ដែលចងបុគ្គលពីរនាក់ដោយឱ្យបុគ្គលម្នាក់ដែលបានកំណត់ហៅថា «កូនបំណុល» មានករណីយកិច្ចមួយចំនួនចំពោះបុគ្គលម្នាក់ទៀត ដែលបានកំណត់ហៅថា «ម្ចាស់បំណុល» ។ ក្រៅពីនេះ សទ្ទានុក្រមខាងលើ បាន លើកយកពាក្យ ដែលស្ថិតក្នុងប្រភេទកាតព្វកិច្ចនានា មកពន្យល់ផងដែរ ។ ពាក្យទាំងនោះមាន៖ 

• កាតព្វកិច្ចចម្បង ជាកតព្វកិច្ចដើមនៃកិច្ចសន្យា ដែលបង្កើតឡើង ដោយម្ចាស់បំណុល និងកូនបំណុល ។ 
• កាតព្វកិច្ចដោយសាមគ្គី ជាកាតព្វកិច្ចរបស់កូនបំណុលច្រើននាក់ ដែលក្នុងនោះកូនបំណុលម្នាក់ៗ ឬច្រើននាក់ត្រូវអនុវត្តកាតព្វកិច្ចទាំងអស់ ឬមួយភាគ ដោយព្រមគ្នា ឬដោយបន្តបន្ទាប់ តាមការទាមទាររបស់ម្ចាស់បំណុល ។ 
• កាតព្វកិច្ចធានា ជាករណីយកិច្ចរបស់អ្នកធានា ដែលត្រូវអនុវត្តកាតព្វកិច្ចមួយផ្នែក ឬទាំងមូលជាមួយនឹងកូនបំណុលដែលមានកាតព្វកិច្ចចម្បង នៅក្នុងករណីដែលកូនបំណុល មានកាតព្វកិច្ចចម្បងនោះ មិនអនុវត្តកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ។ 
• កាតព្វកិច្ចអនិយ័ត ជាកាតព្វកិច្ចដែលផ្ដល់ឱ្យកូនបំណុលនូវលទ្ធភាព ក្នុងការជ្រើសរើសកាតព្វកិច្ចតែមួយ ឬច្រើនក្នុងចំណោមការផ្ដល់កម្មវត្ថុនៃកាតព្វកិច្ចច្រើនប្រភេទ ។

គួរបញ្ជាក់ផងដែរ ថា ក្រៅពីពាក្យ «ករណីយកិច្ច» និង «កាតព្វកិច្ច» មានពាក្យដែលអាចនឹងច្រឡំន័យជាមួយពាក្យទាំងពីរនេះ មួយទៀត គឺ «ភារកិច្ច» ។ វចនានុក្រមខ្មែរ ឱ្យនិយមន័យពាក្យ «ភារកិច្ច» នេះថា «កិច្ចជាភារៈ» ។ បើនិយាយឱ្យស្រួលស្ដាប់ «ភារកិច្ច» គឺជាកិច្ចការជាបន្ទុក ដែលមនុស្សម្នាក់ត្រូវទទួលរ៉ាប់រង ។ 

ទស្សនាវីដេអូ៖ 

សមុទ្ទដែនដី (Territorial Sea)

សមុទ្ទដែនដី គឺជាដែនសមុទ្ទរបស់រដ្ឋ ដែលលាតសន្ធឹងចេញពីបន្ទាត់មូលដ្ឋាន ឆ្ពោះទៅឯនាយសមុទ្ទ ដែលមានចម្ងាយមិនលើស ១២ ម៉ៃល៍សមុទ្ទ ។ 

នៅក្នុងសមុទ្ទដែនដីរបស់ខ្លួន រដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទ អាចអនុវត្តអធិបតេយ្យទាំងលើតំបន់ និងធនធាននៅក្នុងតំបន់នេះផងដែរ ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី យោងតាមអនុសញ្ញាច្បាប់សមុទ្ទ ឆ្នាំ១៩៨២ មាត្រា ១៧ បានអនុញ្ញាតឱ្យមានសិទ្ធិឆ្លងកាត់ដោយមិនបំពាន (Innocent Passage) របស់នាវានានា តាមសមុទ្ទដែនដី ។

គោលការណ៍សមុទ្ទដែនដី ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយទ្រឹស្ដីរបស់អ្នកច្បាប់ហុលឡង់ឈ្មោះ Bynkershoek ដោយលោកបានបង្កើតគោលការណ៍បាញ់កាំភ្លើងធំ ដែលចម្ងាយដែលគ្រាប់កាំភ្លើងធំទៅដល់ រាប់បញ្ចូលថាជាសមុទ្ទដែនដីរបស់រដ្ឋ ។ នៅពេលដែលទ្រឹស្ដីនេះបានបង្កើតឡើង ជាទូទៅ កាំភ្លើងធំ បាញ់បានចម្ងាយត្រឹមប្រមាណ៣ម៉ៃល៍សមុទ្ទប៉ុណ្ណោះ ។ 

 ពាក្យថា “៣ម៉ៃល៍សមុទ្ទ”នេះ ជាភាសាអង់គ្លេសគេតែងតែ    សរសេរថា “3 nautical miles” ។ ប៉ុន្តែពេលខ្លះ មានគេសរសេរថា “1 league” ។ នៅក្នុងរឿងក្ដីឈូងសមុទ្ទហ្វុនសេកា (Gulf of Fonseca) រវាងហុងដូរ៉ាស និងអ៊ែលសាលវ៉ាឌ័រ (មានការអន្តរាគមន៍របស់នីហ្គារ៉ាគ័រ) សភាជំនុំជម្រះនៃតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) តែងតែប្រើពាក្យ “1 league” នេះជំនួសឱ្យពាក្យ “3 nautical miles”។        អត្ថន័យរបស់ពាក្យពីរឃ្លានេះគឺដូចគ្នា ហើយជំនួសគ្នាទៅវិញទៅមកបាន ព្រោះថា រង្វាស់1 league ស្មើនឹង៣ម៉ៃល៍សមុទ្ទ ។ 

 មាត្រា១១ នៃអនុសញ្ញាច្បាប់សមុទ្ទឆ្នាំ ១៩៨២ បានចែងពាក់ព័ន្ធនឹងកំពង់ផែថា “ក្នុងគោលបំណងកំណត់សមុទ្ទដែនដី សមិទ្ធផលនៃកំពង់ផែមានលក្ខណៈអចិន្ត្រៃយ៍ ដែលបង្កើតបានជាផ្នែកសំខាន់នៃប្រព័ន្ធកំពង់ផែ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាផ្នែកមួយនៃឆ្នេរសមុទ្ទ” ។ សមិទ្ធផលកំពង់ផែនោះ រួមមានកត្តាផ្សេងៗដូចជា ទំបន់ទឹកដើម្បីការពារមាត់កំពង់ផែ ប៉ុន្តែមិនភ្ជាប់ទៅនឹងឆ្នេរសមុទ្ទជាដើម។ 

ប៉ុន្តែ ឋបនភណ្ឌឯនាយសមុទ្ទ និងកោះសិប្បនិម្មិត មិនត្រូវបានចាត់ទុកថាជាសមិទ្ធផល ដែលមានលក្ខណៈអចិន្ត្រៃយ៍នៃកំពង់ផែទេ ។ 

រហូតដល់ត្រឹមទសវត្សឆ្នាំ១៩៦០ រដ្ឋបានអះអាងសមុទ្ទដែនដីរបស់ខ្លួនតែ ៣ ម៉ៃល៍សមុទ្ទប៉ុណ្ណោះ ហើយពេលនោះមិនទាន់មានការឯកភាពគ្នាឡើយចំពោះយុត្តាធិការ របស់រដ្ឋលើ សមុទ្ទដែនដី ។ 

មាត្រា ១៧ នៃអនុសញ្ញាច្បាប់សមុទ្ទ បានចែងថា នាវារបស់រដ្ឋទាំងឡាយរួមមានរដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទ និងរដ្ឋមិនមានឆ្នេរសមុទ្ទ ទទួលបានសិទ្ធិឆ្លងកាត់ដោយមិនបំពាន ក្នុងសមុទ្ទដែនដី ។ បន្ថែមលើបញ្ញត្តិកំណត់ក្នុងមាត្រាខាងលើ មាត្រា ១៨ និង មាត្រា ១៩ នៃអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីច្បាប់សមុទ្ទឆ្នាំ១៩៨២ ដោយបញ្ញត្តិថាកាឆ្លងកាត់ដោយមិនបំពាន ជាសិទ្ធិដែលនាវារួមមាន នាវាជំនួញ នាវាដឹកអ្នកដំណើរ នាវាចម្បាំងគ្រប់ប្រភេទ នាវាមុជទឹក ទូកកំសាន្ត និងវិទ្យាសាស្ត្រ ត្រូវមាន នៅពេលឆ្លងកាត់សមុទ្ទដែនដីរបស់រដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទមួយ ។

ចំណុចសំខាន់មួយទៀត គឺពាក់ព័ន្ធនឹងការឆ្លងកាត់ដោយមិនបំពាននៃនាវាចម្បាំង កាត់តាមសមុទ្ទដែនដីនៃរដ្ឋដទៃ ។ ដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ ចំពោះនាវាមុជទឹក អនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីច្បាប់សមុទ្ទឆ្នាំ១៩៨២ បានកំណត់ឱ្យងើបឡើងលើផ្ទៃទឹក ។ ចំណែកនាវាចម្បាំងវិញ បានក្លាយជាប្រធានបទ ដែលយកមកពិភាក្សាក្នុងចំណោមរដ្ឋទាំងឡាយនៅក្នុងសន្និសីទទីក្រុងវីយ៉ែន ក៏ដូចជាសន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីច្បាប់សមុទ្ទលើកទី៣ដែរ  ហើយមានការជំទាស់យោបល់គ្នាយ៉ាងច្រើននៅពេលនោះ ។ 

ក្រៅពីមានយុត្តាធិការផ្ដាច់មុខលើសមុទ្ទដែនដី រដ្ឋឆ្នេរសមុទ្ទ មានករណីយកិច្ចពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការឆ្លងកាត់ដោយមិនបំពាន ដែលកំណត់ដោយអនុសញ្ញាច្បាប់សមុទ្ទឆ្នាំ១៩៨២ ។ ករណីយកិច្ចទាំងនោះរួមមាន ការអនុម័តច្បាប់ ដែលចាំបាច់ពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្តសិទ្ធិឆ្លងកាត់ដោយមិនបំពាន  ការធានាសុវត្ថិភាពនាវាដែលអនុវត្តសិទ្ធិនេះ  និងការចាត់វិធានការការពារនាវាបរទេសក្នុងករណីមានអាសន្ន  ។ 

ទស្សនាវីដេអូ ៖ 

គោលការណ៍ឯកត្តកម្មនៃការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ

គោលការណ៍ឯកត្តកម្មនៃការទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ សំដៅដល់ការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើផ្ទាល់ខ្លួន ។ “ការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើផ្ទាល់ខ្លួន” មានន័យថា បើបុគ្គលណាម្នាក់ជាអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស បុគ្គលនោះជាអ្នកទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ ហើយមិនអាចមានអ្នកដទៃមកទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌជំនួសបានឡើយ ។ 

ករណីបែបនេះគឺខុសពីរឿងក្តីរដ្ឋប្បវេណី មានន័យថាក្នុងរឿងរដ្ឋប្បវេណី ច្បាប់អនុញ្ញាតឲ្យអ្នកដទៃទទួលខុសត្រូវជំនួសបាន ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងរឿងព្រហ្មទណ្ឌ អ្នកណាជាអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស អ្នកនោះគឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវដែលភាសាខ្មែរយើងនិយាយយ៉ាងសាមញ្ញថា “អ្នកណាធ្វើ អ្នកនោះទទួល” ។ 

បុគ្គលម្នាក់ៗ ទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌតែចំពោះអំពើផ្ទាល់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ។ អ្នកដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ និងត្រូវទទួលខុសត្រូវព្រហ្មទណ្ឌ ត្រូវបានហៅឈ្មោះផ្សេងៗដូចជា ចារី សហចារី អ្នកផ្ដើមគំនិត និងអ្នកសមគំនិត ។ 

ចារី សំដៅដល់បុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដែលត្រូវចោទប្រកាន់ ។ បុគ្គលដែលប៉ុនប៉ងប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ឬ ក្នុងករណីដែលច្បាប់បានចែងទុក ចំពោះបទមជ្ឈិម ក៏ចាត់ទុកថាជាចារីផងដែរ ។ ត្រង់នេះ សូមបញ្ជាក់ថា ការប៉ុនប៉ងក្នុងបទឧក្រិដ្ឋ ឬក្នុងករណីដែលច្បាប់បានចែងទុកក្នុង បទមជ្ឈិម អាចត្រូវផ្តន្ទាទោសបាន កាលណាលក្ខខណ្ឌខាងក្រោម នេះត្រូវបានបំពេញ៖

• ចារីបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តបទល្មើស មានន័យថា ចារីបានប្រព្រឹត្តអំពើដែលមានគោលបំណងដោយផ្ទាល់ដើម្បីប្រព្រឹត្តបទល្មើស និង
• ចារីមិនបានបញ្ឈប់អំពើរបស់ខ្លួនទៅវិញដោយស្ម័គ្រចិត្ត តែត្រូវបាន រាំងស្ទះ ឬអាក់ខាន ដោយឥទ្ធិពលនៃកាលៈទេសៈក្រៅឆន្ទៈរបស់ខ្លួន ។ 

អំពើត្រៀមបម្រុងដែលពុំមានគោលបំណងដោយផ្ទាល់ ដើម្បីប្រព្រឹត្ត បទល្មើស មិនមែនជាការចាប់ផ្តើមអនុវត្តទេ ។ ចំណែក ការប៉ុនប៉ងក្នុងបទលហុ ពុំទទួលការផ្តន្ទាទោសទេ ។

សហចារី សំដៅដល់ បុគ្គលច្រើននាក់ បានព្រមព្រៀង ប្រព្រឹត្តបទល្មើសរួមគ្នាដោយផ្ទាល់ ។ បុគ្គលច្រើននាក់ដែលបានព្រមព្រៀង ប៉ុនប៉ងប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមដោយផ្ទាល់ក្នុងករណីដែលច្បាប់បានចែងទុក ក៏ចាត់ទុកជាសហចារីផងដែរ ។

អ្នកផ្តើមគំនិតក្នុងបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិម សំដៅដល់បុគ្គលដែល៖ 

• ជំរុញឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមនោះ តាមការណែនាំ ឬការ បញ្ជា
• បង្កឱ្យមានបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមនោះ ដោយផ្តល់អំណោយ ដោយ ការសន្យា ឬការគំរាមកំហែង ការញុះញង់ ការលួងលោម ឬក៏ដោយ ការរំលោភអាជ្ញា ឬ អំណាចរបស់ខ្លួន ។

អ្នកផ្តើមគំនិតនឹងអាចត្រូវផ្តន្ទាទោសបានលុះត្រាតែបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិម ត្រូវបានសម្រេច ឬបានប៉ុនប៉ង ។ អ្នកផ្តើមគំនិតនៃបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិម ត្រូវផ្តន្ទាទោសដូចគ្នានឹងចារីដែរ ។

អ្នកសមគំនិតក្នុងបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិម សំដៅដល់បុគ្គលដែលជួយសម្រួល ដោយចេតនា ដល់ការប៉ុនប៉ង ឬការសម្រេចបទឧក្រិដ្ឋ ឬ បទមជ្ឈិមនោះ ដោយផ្តល់ជំនួយ ឬការឧបត្ថម្ភរបស់ខ្លួន ។

អ្នកសមគំនិតនឹងអាចត្រូវផ្តន្ទាទោសបានលុះត្រាតែបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិម ត្រូវ បានសម្រេច ឬបានប៉ុនប៉ង ។ អ្នកសមគំនិតនៃបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិម ត្រូវផ្តន្ទាទោសដូចគ្នានឹងចារីដែរ ។

ទស្សនាវីដេអូ៖ 

ប្រកាសស្ដីពីការកំណត់ចំណាត់ថ្នាក់អ្នកជាប់ពន្ធតាមរបបស្វ័យប្រកាស

ប្រកាសលេខ០០៩ សហវ.ប្រក ចេញដោយឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ចុះថ្ងៃទី ១២ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០២១ ស្ដីពី ប្រកាសស្ដីពីការកំណត់ចំណាត់ថ្នាក់អ្នកជាប់ពន្ធតាមរបបស្វ័យប្រកាស  មានគោលបំណង កំណត់ចំណាត់ថ្នាក់អ្នកជាប់ពន្ធតាមរបបស្វ័យប្រកាស ដើម្បីឱ្យមានសង្កតិភាព ក្នុងការគ្រប់គ្រង ប្រមូលចំណូលពន្ធគ្រប់ប្រភេទ ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព តម្លាភាព និងសមធម៌ ស្របតាមការរីកចម្រើន នៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ 

ប្រកាសនេះ មានវិសាលភាពអនុវត្តចំពោះអ្នកជាប់ពន្ធតាមរបបស្វ័យប្រកាស ដែលប្រកបអាជីវកម្ម នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងបានចុះបញ្ជីពន្ធដារចាប់ពីឆ្នាំ ២០២១ តទៅ ។ 

ខ្លឹមសារទាំងស្រុងនៃប្រកាសនេះ ៖ 

ទាញយកជាPDF: https://t.me/lawaudio_kh/202